[ए.पी.जे.अब्दुल कलाम जयंती:जागतिक विद्यार्थी दिन विशेष]
डॉ.ए.पी.जे.अब्दुल कलाम यांचा १५ ऑक्टोबर हा जन्म दिवस जगभरात जागतिक विद्यार्थी दिवस म्हणून पाळला जातो. कारण त्यांनी विद्यार्थ्यांना उपलक्ष्यून वैज्ञानिक प्रयोगांवर आधारित ‘अग्नीपंख’ हे पुस्तक लिहिले. तर महाराष्ट्रातील संपूर्ण शाळांमध्ये हाच दिवस वाचन प्रेरणा दिन म्हणून पुस्तकांचे अखंड वाचन केले जाते. त्यांच्या नेत्रदिपक कामगिरीबद्दल भारत सरकारने पद्मभूषण, पद्मविभूषण यांसह भारतरत्‍न हा सर्वोच्च किताब देऊन त्यांचा सन्मान केला. पुढे निकोडे कृष्णकुमार गोविंदा यांच्या सुलभ शब्दशैलीत वाचा त्यांच्या कार्याची महती… संपादक.
डॉ.अवुल पाकीर जैनुलाबदिन अब्दुल कलाम तथा ए.पी.जे.अब्दुल कलाम यांचा जन्म १५ ऑक्टोबर १९३१ रामेश्वर येथे झाला होता. कलाम यांनी आपले शालेय शिक्षण रामनाथपुरमला पूर्ण केले. लहान वयातच वडिलांचे छत्र गमावल्याने डॉ.कलाम गावात वर्तमानपत्रे विकून तसेच अन्य लहान मोठी कामे करून पैसे कमवीत व घरी मदत करीत होते. त्यांचे बालपण खूप कष्टात गेले. शाळेत असताना गणिताची त्यांना विशेष आवड लागली. नंतर ते तिरुचिरापल्ली येथे सेंट जोसेफ कॉलेजमध्ये दाखल झाले. तेथे बी.एस्‌‍सी. झाल्यानंतर त्यांनी मद्रास इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीत प्रवेश घेतला. प्रवेशासाठी लागणारे पैसेही त्यांच्याकडे नव्हते. बहिणीने स्वतःचे दागिने गहाण ठेवून त्यांना पैसे दिले. या संस्थेतून एरॉनॉटिक्सचा डिप्लोमा पूर्ण केल्यानंतर त्यांनी अमेरिकेतील ‘नासा’ या प्रसिद्ध संशोधन संस्थेत चार महिने एरोस्पेस टेक्नॉलॉजीचे प्रशिक्षण घेतले.
त्यांचे वडील रामेश्वरमला येणार्‍या यात्रेकरूंना होडीतून धनुष्कोडीला नेण्या-आणण्याचा व्यवसाय करीत. त्यांचे वडील व लक्ष्मणशास्त्री नावाचे पुजारी घनिष्ठ मित्र होते. त्यांच्यातील अध्यात्मिक चर्चा ते ऐकत असत. त्यांनी आपले शालेय शिक्षण रामनाथपुरमला पूर्ण केले. लहान वयातच वडिलांचे छत्र गमावल्याने ते गावात वर्तमानपत्रे विकत. तसेच अन्य लहान मोठी कामे करून पैसे कमवून घरी मदत करीत. त्यांचे बालपण खूप कष्टात गेले. शाळेत असताना गणिताची त्यांना विशेष आवड लागली. नंतर ते तिरुचिरापल्ली येथे सेंट जोसेफ कॉलेजमध्ये दाखल झाले. तेथे बीएस्‌‍सी झाल्यानंतर त्यांनी मद्रास इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीत प्रवेश घेतला. प्रवेशासाठी लागणारे पैसेही त्यांच्याकडे नव्हते. बहिणीने स्वतःचे दागिने गहाण ठेवून त्यांना पैसे दिले. या संस्थेतून एरॉनॉटिक्सचा डिप्लोमा पूर्ण केल्यानंतर त्यांनी अमेरिकेतील ‘नासा’ या प्रसिद्ध संशोधन संस्थेत चार महिने एरोस्पेस टेक्नॉलॉजीचे प्रशिक्षण घेतले.
सन १९६३मध्ये ते भारतीय अवकाश संशोधन संस्थेत (इस्रो) क्षेपणास्त्र विकासातील पिएसएलव्ही- सेटेलाइट लॉन्चिंग व्हेईकलच्या संशोधनात भाग घेऊ लागले. इंदिरा गांधी पंतप्रधान असताना भारताने क्षेपणास्त्र विकासाचा एकात्मिक कार्यक्रम हाती घेतला. डॉ.कलाम साहेबांचा पुन्हा डीआरडीओमध्ये वैयक्तिक कामापेक्षा सांघिक कामगिरीवर अधिक भर असे. सहकार्‍यांच्या उत्तम गुणांचा देशाच्या वैज्ञानिक प्रगतीसाठी उपयोग करून घेण्याची कला त्यांच्यामध्ये होती. क्षेपणास्त्र विकासकार्यामधील ‘अग्नी’ क्षेपणास्त्राच्या यशस्वी चाचणीमुळे त्यांचे जगभरातून कौतुक झाले. पंतप्रधानांचे वैज्ञानिक सल्लागार म्हणून काम करतांना देशाच्या सुरक्षिततेच्या दृष्टीने त्यांनी अनेक प्रभावी धोरणांची आखणी केली. त्यांनी संरक्षण मंत्र्यांचे वैज्ञानिक सल्लागार व डीआरडीओचे प्रमुख म्हणून त्यांनी अर्जुन हा एमबीटी- मेन बॅटल टँक रणगाडा व लाइट काँबॅट एअरक्राफ्ट- एलसीए यांच्या निर्मितीत महत्त्वाची भूमिका पार पाडली.
विज्ञानाचे परम भोक्ते असणारे डॉ.कलाम साहब हे मनाने खूप संवेदनशील व साधे होते. त्यांना रुद्रवीणा वाजण्याचा आणि मुलांशी गप्पा मारण्याचा छंद होता. भारत सरकारने पद्मभूषण, पद्यविभूषण व सन १९९८ साली भारतरत्‍न हा सर्वोच्च किताब देऊन त्यांचा सन्मान केला. ते अविवाहित व पूर्ण शाकाहारी होते. बालपण अथक परिश्रमांत व्यतीत करून विद्येची अखंड साधना करीत खडतर आयुष्य जगले आणि जगातील सर्वात मोठ्या लोकशाही राष्ट्राच्या राष्ट्रपतिपदी निवडले गेले. डॉ.कलाम साहेब हे युवकांना सदैव प्रेरणा देणारे व्यक्तिमत्त्व होते. पुढील वीस वर्षांत होणार्‍या विकसित भारताचे स्वप्न ते सतत पाहत होते.
ए.पी.जे.अब्दुल कलाम यांची प्रकृती शिलाँग येथील आयआयएमच्या कार्यक्रमात व्याख्यान देताना बिघडली. तेथीलच एका रुग्णालयात त्यांनी दि.२७ जुलै २०१५ रोजी अखेरचा श्वास घेतला. डॉ.कलाम साहेबांनी केलेल्या कार्याचा उपयोग भारतास विविध कार्यात झाला आहे, होत आहे आणि पुढेही होत राहिल.
!! पुरोगामी संदेश परिवारातर्फे त्यांना जयंती निमित्त विनम्र अभिवादन व सर्वांना विद्यार्थी दिनाच्या हार्दिक शुभेच्छा !!
✒️संकलन व लेखन:-निकोडे कृष्णकुमार गोविंदा(म.रा..डि.शै. दै.रयतेचा कैवारीचे लेख विभाग प्रमुख व जिल्हा प्रतिनिधी तथा थोरांच्या चरित्र-इतिहासाचे गाढे अभ्यासक)मु.पोटेगावरोड, पॉवर स्टेशनच्या मागे, गडचिरोली.जि.गडचिरोली,व्हा.नं. ९४२३७१४८८३.
